Etičko i estetičko u kolaborativnim i participativnim umetničkim praksama: Leksikon Tânja Ostojić
Apstrakt: U radu će se, na primeru projekta umetnice Tanje Ostojić pod nazivom Leksikon Tânja Ostojić započetog 2011. godine, analizirati izazovi, dvosmislenosti, kontradiktornosti interdisciplinarne prirode savremenih participativnih i kolaborativnih umetničkih praksi, teorijskih koncepata i paradigmi preko kojih i u okviru kojih se one prepoznaju i objašnjavaju. Participativni, odnosno kolaborativni umetnički radovi se gotovo po pravilu realizuju kroz različite neumetničke prakse, na granici političkog ili društvenog angažmana, često u odsustvu standardnih umetničkih postupaka, medija, materijala, izraza, čak i bez ikakvog vizuelnog karaktera. Generišu ih ili konstruišu različite situacije kao odgovori na specifične kontekste. Njihova, sada već konvencionalizovana struktura, pored umetnika podrazumeva uključivanje javne sfere i njenih subjekata, uspostavljanje bliskog odnosa s postojećom ili s novouspostavljenom društvenom grupom u određenom vremenskom periodu, a metod na koji se savremene participativne umetničke prakse oslanjaju svakako je saradnja. Treći ključni element participativnih i kolaborativnih praksi jeste društveni problem koji postaje „materijal“ za rad. Stoga, u ovom radu će se, na temelju interdisciplinarnog pristupa savremene istorije umetnosti i na osnovu aktuelnih debata u okviru studija savremene umetnosti, razmatrati funkcije i značenja umetnika i zajednice u kolabrativnim i participativnim umetničkim praksama.
Ključne reči: participativne i kolaborativne umetničke prakse, umetnik kao etnogaf, zajednica/provizorna društvena grupa, etički kriterijum, estetički kriterijum