Zloupotreba prirodnih nauka u (pseudo)arheologiji
Apstrakt: U pseudoarheološkim tekstovima, bilo da oni dolaze iz sasvim marginalnih izvora, ili iz sive zone bliske pseudonauci unutar same discipline, primećuje se navada pozivanja na različite analize i metode iz domena prirodnih nauka, koje bi trebalo da osnaže autorove stavove. Suština ove pseudonaučne strategije je izmeštanje težišta sa polja arheološke argumentacije i proverljivih arheoloških podataka, na klizaviji teren lažne kompleksnosti i tobožnje multidisciplinarnosti. Arheološka epistemologija podrazumeva da svaka interpretacija prošlosti zahteva jasan i ekspliciran teorijski okvir i proverljive podatke, kao i njihov dinamičan, recipročan odnos osmišljavanja i provere. Pseudonaučne tvrdnje po pravilu nemaju teorijski i metodološki okvir, a sami podaci kreću se od najobičnijih falsifikata, pa do proizvoljnih interpretacija autentičnih artefakata. Kako bi se prikrila slaba, ili nikakva, arheološka zasnovanost takvih interpretacija pribegava se izmeštanju argumentacije u oblast, za koju se podrazumeva da je arheološkoj publici manje poznata, te se lakše mogu poturiti lažne i neutemeljene tvrdnje.
Ključne reči: arheologija, pseudoarheolgija, prirodne nauke, arheološka epistemologija, arheometalurgija, arheogenetika, arheoastronomija